Zaproszenia


Nagroda Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy

W  2012 roku, po siedmiu latach przerwy, ponownie zostanie wręczona Nagroda Krytyki Artystycznej im. Jerzego Stajudy. Zachęta Narodowa Galeria Sztuki będzie współorganizatorem wydarzenia.  Zamierzeniem instytucji jest utrzymanie niezależnego charakteru Nagrody, a jednocześnie powrót do idei corocznego jej przyznawania. W skład jury wchodzą: Waldemar Baraniewski, Grzegorz Kowalski, Aleksandra Semenowicz, Maryla Sitkowska, Paweł Sosnowski oraz Hanna Wróblewska.
2 kwietnia w Zachęcie odbyło się posiedzenie jury Nagrody. W tajnym głosowaniu wyłoniono dwoje laureatów – Dorotę Jarecką i Karola Sienkiewicza. Po raz drugi w historii Nagrody zdecydowano się przyznać również wyróżnienie specjalne za całokształt osiągnięć, którym w tegorocznej edycji została uhonorowana Anda Rottenberg. Jury zwróciło uwagę na wieloletnią już działalność Doroty Jareckiej w zakresie popularyzacji sztuk wizualnych w ramach codziennie wychodzącej gazety oraz zorganizowany przez nią cykl spotkań z międzynarodowymi krytykami sztuki. Karol Sienkiewicz został wyróżniony jako krytyk młodego pokolenia, czynny nie tylko na łamach prasy tradycyjnej, ale i w przestrzeni internetowej.
Pierwsza edycja Nagrody Stajudy miała miejsce w 1992 roku. Jej laureatem został wówczas prof. Piotr Piotrowski, uhonorowany za książkę Dekada. W roku 2000 nagrodę honorową otrzymał prof. Mieczysław Porębski, wybitny historyk i teoretyk sztuki.
Pozostali laureaci:
1993  Jaromir Jedliński
1994  Maryla Sitkowska
1995  Jan Michalski, Ryszard Ziarkiewicz
1996  Józef Chrobak
1997  Ewa Mikina
1998  Józef Chrobak, Marek Świca
1999  Hanna Wróblewska
2000  Piotr Szubert
2001  Izabela Kowalczyk
2002  Gerard Blum-Kwiatkowski
2003  Aneta Szyłak
2004  Marek Meschnik
2005  Jola Gola, Piotr Juszkiewicz

Gala wręczenia Nagrody Stajudy odbędzie się 7 maja 2012 o godz. 19 w Zachęcie. Fundatorami Nagrody są rodzina artysty oraz Zachęta Narodowa Galeria Sztuki. 


Międzynarodowa konferencja naukowa
Polityka wymazywania. Pamięć, etos, reprezentacja oraz tyrania idei i widzialności

Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, ul. Szewska 36 Wrocław
17-18 października 2012



Niegdyś politycy kazali usuwać postacie z fotografii, wymazując przy okazji fakty i usuwając niepożądane wersje historii wraz z tymi, którzy utracili przychylność władzy. Aktów wymazywania dokonywano jednak nie tylko w wyniku czystek pod rządami dyktatorskimi. Dokonywano przecież nie tylko fałszowania historii – która jak wiadomo pisana jest przez zwycięzców – ale także manipulowania pamięcią, usuwania konkretnych zdarzeń i osób, a nawet zmiany naszych osobistych wspomnień o wydarzeniach, które przeżyliśmy. Znacznie ciekawszy jest może jednak proceder unicestwiania faktów przy pomocy rzekomo naukowych metod czy ideowych przesłanek, bez uciekania się do fałszerstwa, zbrodni czy przemocy. To przecież nie żaden oręż, a zwykłe stereotypy, ujednolicone, poniżające postrzeganie kobiet  skutecznie wyeliminowało dzieła kobiet-artystek z prestiżowych muzeów.
Punktem wyjścia dla rewizji polityki wymazywania mogłaby być analiza słynnego dzieła Roberta Rauschenberga „Wymazany de Kooning” z 1953 roku, w którym wyraźnie uwidacznia się dwoista rola artysty, będącego jednocześnie ojcobójcą i admiratorem sztuki starszego pokolenia. Wymienić jednak można cały szereg równie słynnych przykładów wymazywania. Mary Kelly w swojej pracy Post-Partum Document, rezygnując z tradycyjnego wizerunku matki jako czerpiącego z wyobrażenia Madonny, ukazuje, że posługując się odmiennym, świeckim i często bardzo radosnym językiem, można opowiadać o doświadczeniu macierzyństwa, otwierając tym samym przestrzeń dla akceptacji nowych wizerunków kobiety-matki. John Baldessari podejmując wyzwanie tworzenia sztuki nieartystycznej (artless art), stawiał pytania dotyczące sensu podążania drogą  wyznaczoną przez niegdysiejsze autorytety. W niepokojącej pracy Chris’a Ofili The Upper Room unieważniona zostaje antropocentryczna koncepcja świata. Z kolei podwieszone w muzealnej przestrzeni prace Maurizio Cattelana, podczas jego ostatniej retrospektywnej wystawy w nowojorskim Muzeum Guggenheima, tworząc przypadkową czy wręcz chaotyczną konfigurację, usuwały idee spójności i konsekwencji artystycznego oeuvre.
Chcielibyśmy prześledzić rozmaite wątki związane z polityką wymazywania, sprawdzić, czy była tylko bezwzględną walką o władzę, uznającą za wrogie wszelkie przejawy oporu, czy może strategią dążącą do rozszerzenia naszej percepcji lub negocjującą to, co widzialne i rzeczywiste? Czy może raczej nie godzącą się na terror widzialnego wytrwałą próbą poszerzania pola wyobraźni, a także aktywizacją pamięci oraz intuicji? Czy nie mylił się Georges Didi-Huberman dostrzegając w tyranii Widzialnego i tyranii Idei dwóch stron tej samej monety? Być może dwuznaczny, o przejściowym statusie „Wymazany de Kooning”, stworzony w trakcie długiego i żmudnego procesu, powinien być pojmowany jedynie jako relikt, a nie jako dzieło czy wręcz skończony produkt? Gdyż istotny był wszak sam performance usuwania, wymazywania i czyszczenia, stający się  medytacją nad kulturowym dziedzictwem oraz przestrzenią pozostawioną dla kolejnych pokoleń artystów. Czy więc strategia usuwania może być uznana za polityczne wzmacnianie niepodważalnych prawd i bezlitosnych czystek, czy też uznać ją można raczej za szansę na nowe doświadczenie rzeczywistości, bez pośrednictwa stereotypów i utartych przekonań?


W ramach konferencji odbędą się cztery sekcje tematyczne, skoncentrowane wokół problemu pamięci, reprezentacji, tyranii i etosu:

1.                           Pamięćdamnatio memoriae, zapomnienie jako skazanie na śmierć; techniki mnemotechniczne. Sztuka jako przestrzeń wskrzeszania i/lub ulga.
2.                           Reprezentacja – wybór i rewizja reprezentacji jako stanowienie sprawiedliwości; gdy akt wymazywania oznacza represjonowanie i tyranię.
3.                           Tyrania widzialności i tyrania idei. Czy jest możliwe uniknięcie pułapki esencjalnej natury widzenia i prawdy absolutnej?
4.                           Etos zbiedniania i usuwania. Radykalne sposoby zubożania: eliminowanie udziału gestu ręki artysty w procesie twórczym, wymazywanie jaźni artysty,  sygnaturowego stylu, oryginalności, odpowiedzialności, aury, satysfakcji…

Propozycję referatów (około 300 znaków) prosimy nadsyłać drogą mailową, na adres: wrotslove2012@gmail.com do 30 czerwca 2012 r.

Organizatorki:

dr hab. Anna Markowska, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego (anna.markowska@gmail.com)
mgr Małgorzata Micuła (m.micula@googlemail.com)